VOORBIJ

Lang geleden, toen de wereld nog groot, communicatie persoonlijke en lunch een boterham was, bestond er een klein zwart- geel gestreept harig vliegend organisme, dat de transformatie van onze maatschappij in de laatste decennia, helaas niet heeft overleefd. Maja, zoals het wezentje, niet veel groter dan een microchip ook wel eens genoemd werd, was geliefd. Vlijtig als zij was, was zij eeuwen lang de producent van wonderlijke producten zoals honing, propolis, bijenwas, pollen en bijengif. Deze producten werden hooggewaardeerd in alle beschavingen als voedingsmiddel, voor medicinaal gebruik of in een huishoudelijke toepassing. Om deze wondermiddeltjes te kunnen produceren was de bij haar hele leven aan het werk. Voor één potje honing van 500 gram vloog een Bijtje 3,5x de wereld rond. Dit deed zij uiterst efficiënt, zonder gebruik te maken van fossiele brandstoffen. Haar brandstof was stuifmeel, afkomstig uit allerlei soorten bloemen en planten, die wij vandaag de dag niet meer kennen. Opladen deed zij veelvuldig en daarbij bestoof zij de plantjes met het stuifmeel dat aan haar lijfje kleefde. Een gunstig bijeffect van deze verzamelwoede, was dat het Bijenvolk verantwoordelijk was voor c.a. 80% van alle bestuivingen op aarde.

Ondanks haar verdedigingsmechanisme “ angel” genaamd, hoefde de mens haar niet te vrezen. Zij zou het enkel in noodgevallen inzetten. Daarbij werd het te injecteren bijengif door de Romeinen reeds geprezen om wille van haar helende kracht. Bijengif gaf energie, beïnvloedde de zenuwfuncties en werkte positief op spieren, pezen en gewrichten. Toch was haar verdedigingsmechanisme niet tegen alle gevaren opgewassen.
Het uitsterven van de Bij was een vervelende bijkomstigheid van o.a., het gebruik van pesticiden, die nodig waren om onze gewassen tegen schimmels en rupsen te “beschermen”. Gek eigenlijk dat wij toen zo onderschat hebben wat het gebruik van pesticiden voor invloed had op de diersoort “mens”. Waarschijnlijk hadden deze middelen het “ gezond boeren verstand” toen al flink aangetast. Naast de pesticiden werd de sterfte ook wel toegeschreven aan opwarming van de aarde, het verdwijnen van haar tankstationnetjes, vermindering van de kwaliteit van stuifmeel, toename van CO2 of een verminderd afweersysteem van de bijen zelf. Al deze suboorzaken zijn terug te voeren naar één hoofdoorzaak namelijk ons respectloze behandeling van onze aarde.
Jaren voor haar uitroeiing klonken de eerste signalen, die haar afname bevestigden. Niemand kon toen nog vermoeden wat de verdwijning van dit beestje voor desastreuze gevolgen zou veroorzaken. Te lang werd het probleem niet serieus genomen tot men besefte dat de Bij een sleutelrol binnen ontelbare ecosystemen had en zelfs ons eigen bestaansrecht erop gebaseerd was. Verschillende natuurbeschermingsorganisaties hebben geprobeerd haar te beschermen, tevergeefs.

Gevolg:
Toen volgde de revolutie, waar technische en maatschappelijke ontwikkelingen elkaar snel opvolgde en wij mensen de aarde als ons eigen maakbare planeet beschouwden. Wij mensen waren tot veel in staat, maar toch blijft het zuur als je bedenkt dat een groot deel van onze investeringen in de ontwikkeling van dronegestuurde precisiebestuivingen, onderhoud- en handelingskosten gespaard hadden kunnen worden. Om nog maar niet te spreken van de indirecte ziektekosten, die het uitsterven van het Bijenvolk tot gevolg had. Bijenproducten werden zowel binnen de reguliere als alternatieve geneeswijze ingezet, o.a. omwille van haar antibacteriële werking en positief effect bij aandoeningen zoals reuma, artritis en lyme. Passief, had de onbewerkte honing een positief effect op het immuunsysteem en verminderde en voorkwam het allergieën en hooikoorts. Het aantal hooikoortspatiënten zag je ironisch genoeg toenemen naarmate de Bij verder uitstierf. De farmaceutische wereld legde deze link jammer genoeg niet en had het zo druk met fabriceren van pillen, pompjes en prikjes, dat het beschermen van de Bij niet als oplossing werd gezien.
Het grootste effect had echter niemand voorzien. Vóór de agrarische revolutie waren zoals gezegd de bijen verantwoordelijk voor het overgrote deel van alle bestuivingen. Deze beperkte zich niet alleen tot de landbouw, de Bij discrimineerde niet. Ook de groei en bloei van niet geregisseerde natuurgebieden zoals bos en heide, waren afhankelijk van het bijenvolk. Voor haar uitsterven was er natuur anders dan de hedendaagse natuurreservaten die kunstmatig bestoven en gecultiveerd worden. Kosten hiervoor waren minimaal omdat er sprake was van een natuurlijk evenwicht. Tevens zorgde deze “wildernis” ook wel “de longen van de wereld” genoemd, dmv fotosynthese voor CO2 reductie en een flinke portie H2o, waarvoor wij nu afhankelijk zijn van grote chemieconcerns. En ja, ook dat was gratis.

Einstein zei ooit dat wanneer de bijen zouden sterven het enkele jaren later ook de beurt zou zijn aan de mens. Of hij gelijk krijgt?

Laten we het niet afwachten. Weet jij wat jouw ouders vroeger deden om de Bij te beschermen?

Waren zij voor de Bij of ging het aan hen voorBij?

Marjon Heutmekers- Olijve